นวัตกรรมทางด้านเทคโนโลยีเป็นหนึ่งปัจจัยที่ช่วยให้ผู้ทำธุรกิจพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ รวมไปถึงช่วยแก้ไขปรับปรุง เปลี่ยนแปลง หรือแปรรูปธุรกิจต่าง ๆ Metaverse เป็นอีกหนึ่งนวัตกรรมทางเทคโนโลยีที่ถูกกล่าวถึงเป็นอย่างมากในเวลานี้ และกำลังถูกพัฒนาให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น เพื่อที่จะสามารถใช้เป็นกลยุทธ์ในการผลักดันโอกาสทางธุรกิจได้ในอนาคต
Metaverse เป็น social platform แบบใหม่ที่ต่อยอดจาก social media ที่มีอยู่แล้วในปัจจุบัน โดยในช่วงแรก Metaverse ถูกใช้ในแวดวงเกมส์ออนไลน์เป็นส่วนใหญ่ ผู้เชี่ยวชาญด้านเทคโนโลยีหลายคนกล่าวว่า Metaverse คือวิวัฒนาการรุ่นต่อไปของอินเตอร์เน็ต เนื่องจากเทคโนโลยีโลกเสมือนจริงถูกสร้างขึ้นด้วยการผสมผสานเทคโนโลยีหลายแบบเข้าด้วยกัน เช่น Augmented Reality (AR), Virtual Reality (VR), Internet of Things (IoT), AR Cloud และ Spatial Technologies และเปิดให้บริการตลอดเวลา รวมทั้งผู้ใช้มีอิทธิพลในการกำหนดและเปลี่ยนแปลงแนวโน้มต่าง ๆ ได้
ในปัจจุบัน Metaverse ถูกใช้เป็นเครื่องมือที่ช่วยอำนวยความสะดวกให้ผู้ใช้งานเอาชนะอุปสรรคจากการขาดปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ เนื่องจากผลกระทบจากโควิด-19 แต่ในอนาคต Metaverse จะสามารถนำมาใช้งานได้หลากหลายรูปแบบมากขึ้นตามความต้องการของผู้ใช้งาน เช่น การศึกษา การแพทย์ และการพัฒนาธุรกิจ เพราะเป็นแพลตฟอร์มที่ขับเคลื่อนโดยผู้ใช้งานอย่างแท้จริง โดยบริษัทเทคโนโลยีหลายแห่งกำลังให้ความสนใจและพัฒนา Metaverse เพื่อขยายโอกาสการทำธุรกิจในโลกเสมือนจริง ตัวอย่างเช่น
Virtual Events
การจัดงานที่เป็นการจำลองภาพ เหตุการณ์ และกิจกรรมต่าง ๆ ซึ่งแตกต่างจากอีเวนท์ออนไลน์ที่เป็นการไลฟ์สตรีมหรือถ่ายทอดสด virtual event นี้ได้รับความนิยมมากขึ้น เนื่องจากใช้ทรัพยากรคนน้อยกว่า และผู้จัดงานสามารถทำให้ออกมาเสมือนงานอีเวนท์จริง ที่ทำให้ผู้เข้าร่วมรู้สึกว่าได้เข้าร่วมงานด้วยตัวเอง และไม่ต้องจำกัดจำนวนผู้เข้าร่วมงาน
การเรียนแบบ Immersive Learning
การเรียนรู้แบบ immersive learning เป็นการเรียนที่ใช้เทคโนโลยีเสมือนจริงผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ต่าง ๆ ซึ่งเป็นกิจกรรมที่ได้รับความนิยมมากขึ้นหลังจากการแพร่ระบาดของโควิด-19 เนื่องจากเป็นการเรียนในแบบที่สร้างความรู้สึกกลมกลืนและเหมือนจริงคล้ายกับว่ากำลังเรียนอยู่สถานที่จริง กิจกรรมและการเรียนในรูปแบบนี้เป็นโอกาสที่ดีสำหรับการศึกษา เช่น การเรียนการสอนของสถาบันอุดมศึกษา การเรียนวิชาด้านการแพทย์ หรือแม้แต่การฝึกทางการทหาร ที่แม้แต่กองทัพอังกฤษยังได้นำเทคโนโลยี Extended Reality (XR) เข้ามาใช้ในการฝึกแบบ virtual training อีกด้วย
การซื้อขายในรูปแบบ Immersive Shopping
การชอปปิ้งในรูปแบบ immersive คือการดึงคนให้เข้ามามีส่วนร่วมกับร้านค้า แบรนด์สินค้า และบริการ ที่ถูกนำเสนอมากกว่ามุ่งแต่จะขายของเพียงอย่างเดียว ธุรกิจค้าปลีกเป็นแนวคิดที่สามารถเป็นไปได้ใน Metaverse เนื่องจากสามารถใช้เป็นแพลตฟอร์มในการแนะนำสินค้าใหม่ ๆ หรือสินค้าที่มีรายละเอียดซับซ้อน (complex products) โดยลูกค้าจะสามารถเข้าชม เลือก หรือกระทั่งทดลองสินค้าในรูปแบบของ digital avatar ยิ่งไปกว่านั้น สินค้าหลายอย่าง เช่น เสื้อผ้าหรือรองเท้า ทางร้านสามารถปล่อยคอลเลคชั่นใหม่ออกมาก่อนใน Metaverse เพื่อให้ลูกค้าได้ชมและทดลองใส่ในรูปแบบ avatar ก่อนที่สินค้าจะออกวางจำหน่ายจริงในตลาด ซึ่งสามารถช่วยเรื่องเวลาการผลิต และการปรับปรุงและพัฒนาสินค้าตาม feedback ของลูกค้าก่อนออกวางขายอีกด้วย
สื่อสังคมออนไลน์ (Social Media)
Social media จะเป็นอีกหนึ่งรูปแบบธุรกิจที่ได้รับความสนใจเป็นอย่างมากใน Metaverse ผู้ใช้ social media สามารถมีปฏิสัมพันธ์กับผู้ใช้อื่น ๆ ได้เต็มที่ในรูปแบบ avatar เชื่อกันว่า ประสบการณ์ที่เสมือนจริงนี้จะเป็นขั้นต่อไปของวิวัฒนาการของ social media ซึ่ง Metaverse มีเทคโนโลยีทุกอย่างที่สามารถใช้สร้างชุมชนเสมือนจริงได้
การมีส่วนร่วมของลูกจ้าง (Employee Engagement)
บริษัทต่าง ๆ สามารถใช้ Metaverse ให้เป็นพื้นที่เชื่อมต่อระหว่างลูกจ้างกับนายจ้าง และรวมไปถึงระหว่างลูกจ้างกับลูกจ้างเอง เพื่อให้ทุกฝ่ายมีส่วนร่วม แสดงความคิดเห็น และสร้างความร่วมมือในการทำงานและพัฒนาองค์กรได้ผ่านแพลตฟอร์มแบบใหม่
สินทรัพย์ดิจิทัลที่ทดแทนไม่ได้ (NFT)
NFT หรือ Non-Fungible Token เป็นสินทรัพย์ดิจิทัลที่กำลังได้รับความนิยม โดยมีคุณสมบัติที่สามารถซื้อ-ขายกันได้สะดวกไม่ว่าจะอยู่ที่ใดในโลก สามารถตรวจสอบความแท้จริงได้จากข้อมูลชื่อเจ้าของจากประวัติธุรกรรมใน blockchain ปัจจุบันหลายบริษัทใช้ NFT ในแง่ของการมอบสิทธิประโยชน์ให้ผู้ถือครองมากขึ้น ทั้งเพื่อเก็งกำไร และถือครองเพื่อสิทธิประโยชน์ของการเข้าถึงกลุ่ม/ชุมชนออนไลน์ และสินค้าต่าง ๆ เช่น บริษัท Nike ให้ผู้ซื้อต้องซื้อ NFT รองเท้ารุ่นหายากก่อน จึงจะมีสิทธิ๋ซื้อรองเท้าของจริง หรือบางธุรกิจใช้ NFT บางประเภทเป็นบัตรผ่านในการเข้าร่วมงาน จึงเป็นโอกาสสำหรับศิลปินไทยที่สามารถออกแบบ NFT เพื่อไปแข่งขันระดับโลกได้
ทั้งนี้ คาดว่า Metaverse จะเป็นสิ่งที่ช่วยเพิ่มกระแสนิยมในสินทรัพย์ดิจิทัล ในฐานะที่เป็นสื่อกลางในการชำระหนี้ใน Metaverse และสินทรัพย์อย่าง NFT ก็จะเป็นตัวหลักที่ขับเคลื่อนกระแสความนิยมในทรัพย์สินดิจิทัล โดยมีประโยชน์ในแง่การเก็งกำไรและทำให้ผู้ใช้งานมีตัวตน (Identity) ที่สองในโลก Metaverse
ภาพรวมของความเป็นไปได้ข้างต้นแสดงให้เห็นถึงแนวโน้มและโอกาสสำหรับการทำธุรกิจผ่าน Metaverse อย่างไรก็ดี ยังมีความท้าทายด้านความมั่นคง ความปลอดภัย ผลกระทบทางสังคม วัฒนธรรม และสุขภาพต่อประชาชน การควบคุมและป้องกันกรณีการฉ้อโกงสินทรัพย์ดิจิทัลบน Metaverse ที่เป็นเรื่องที่ภาครัฐและเอกชนยังต้องพิจารณาอีกมาก อีกทั้งประเด็นการละเมิดสิทธิจากการคัดลอกรูป NFT ของผู้อื่นไปใช้ประโยชน์ในทางพาณิชย์ แม้จะสามารถพิสูจน์ความเป็นเจ้าของได้ แต่ก็ยังมีความท้าทายเกี่ยวกับการบังคับใช้กฎหมายในการฟ้องร้องและรูปแบบการดำเนินคดี นอกจากนี้ อาจยังต้องติดตามการพัฒนาฮาร์ดแวร์และซอฟแวร์เพื่อรองรับการใช้งานให้เพียงพอในอนาคตต่อไป ดังนั้น ผู้ที่จะเข้าใช้งาน Metaverse ในปัจจุบัน โดยเฉพาะกลุ่มผู้ประกอบการธุรกิจ จำเป็นต้องใช้ความระมัดระวังและศึกษาข้อมูลก่อนการลงทุนอย่างรอบคอบ
ข้อมูลอ้างอิงจาก
https://www.youtube.com/watch?v=CKTM–cxcQc (การสัมมนาผ่าน Metaverse ในหัวข้อ “โอกาสสำหรับประเทศไทยจาก Metaverse และสินทรัพย์ดิจิทัล” โดย สถานกงสุลใหญ่ ณ นครลอสแอนเจลิส)
